មហារីក​សុដន់ ​គឺជា​ជំងឺ​មួយ​ដែលកើតមានឡើងដោយសារកត្តា​កោសិកា​សុដន់​លូតលាស់មិន​ប្រក្រតី​ ​ មិន​អាច​គ្រប់គ្រង និង​បង្កើត​ជា​ដុំ​សាច់​នៅនឹងតំបន់សុដន់។ ដុំសាច់ដែលលូតលាស់នោះ ត្រូវបានគេកំណត់ថា ជាដុំសាច់កាច អាចរាលដាលពាសពេញផ្ទៃសុដន់ បង្កផលប៉ះពាល់ដល់សុខភាពធ្ងន់ធ្ងរ និងគំរាមកំហែងដល់អាយុជីវិតអ្នកជំងឺឱ្យប្រឈមមុខនឹងសេចក្តីស្លាប់បាន។ (នេះបើផ្អែកទៅតាមការចុះផ្សាយរបស់គេហទំព័រ WHO)

គិតមកទល់នាពេលបច្ចុប្បន្ន ចំពោះមូលហេតុបន្ថែមដែលបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺមហារីកសុដន់ ត្រូវបានគេស្វែងរកឃើញថា អាចបង្កមកពីតកត្តាមួយចំនួនទៀតរួមទាំងការបង្កើនអាយុ ភាពធាត់ ប្រវត្តិគ្រួសារកើតជំងឺមហារីកសុដន់ ការប៉ះពាល់នឹងវិទ្យុសកម្ម និងក្នុងនោះរបបអាហារមួយចំនួន ក៏មានជាប់ពាក់ព័ន្ធជានឹងការកើនឡើងហានិភ័យនៃជំងឺនេះផង។ ខាងក្រោម​នេះ​ ជា​អាហារ​ចំនួន៧ ប្រសិនបើស្ត្រីញុំាជាប្រចាំថ្ងៃក្នុងបរិមាណច្រើន អាចបណ្តាលឱ្យសុដន់ប្រឈម​ហានិភ័យ​ខ្ពស់​នឹង​ជំងឺមហារីក​​៖

1. សាច់កែច្នៃ និងសាច់បង្កក៖ ការទទួលទានសាច់កែច្នៃខ្ពស់ដូចជាសាច់ក្រក សាច់កំប៉ុង និងសាច់ដែលត្រូវគេបង្កកទុកយូរខែ ត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងការកើនឡើងហានិភ័យនៃជំងឺមហារីកសុដន់ ដោយសារសាច់ទាំងនេះតែមានផ្ទុកនូវសារធាតុរក្សាទុក និងសារធាតុគីមី។

2. គ្រឿង​ស្រវឹង៖ ជាតិអាល់កុល អាចបង្កើនកម្រិតនៃអរម៉ូនអ៊ឹស្ត្រូសែន និងអរម៉ូនដទៃទៀតដែលជាប់ទាក់ទងនឹងការលូតលាស់នូវដុំសាច់មហារីក។ ជាមួយគ្នានេះ ក្នុងករណីប្រសិនណាស្ត្រីម្នាក់ដែលគាត់មានប្រវត្តិគ្រួសារកើតនូវជំងឺមហារីកសុដន់ហើយគាត់ទទួលទានគ្រឿងស្រវឹងខ្លាំងជាប្រចាំ ស្ថានភាពសុខភាពគាត់នឹងត្រូវបានគេសន្និដ្ឋានថា អាចងាយកើតនូវជំងឺមហារីកសុដន់នេះកម្រិតខ្ពស់។

3. អាហារ និងភេសជ្ជៈដែលមានជាតិស្ករ៖ របបអាហារដែលមានជាតិស្ករខ្ពស់ និងកាបូអ៊ីដ្រាតចម្រាញ់អាចនាំឱ្យអ្នកទទួលទានកើតនូវជំងឺធាត់បានយ៉ាងឆាប់រហ័ស ហើយភាពធាត់ដោយសារកត្តារបបអាហារមានជាតិផ្អែមនេះដែរ ក៏ជាកត្តាហានិភ័យនៃការកើតមហារីកសុដន់ដូចគ្នា ជាពិសេសកើតនូវជំងឺមហារីកសុដន់ក្រោយអស់រដូវ។ ក្នុងលក្ខខណ្ឌនេះ វាបង្កមកពីកត្តាកម្រិតអាំងស៊ុយលីនខ្ពស់ដែលបានមកពីជាតិស្ករទទួលជាប្រចាំ អាចជំរុញការលូតលាស់នៃកោសិកាមហារីក។

4. ផលិតផលទឹកដោះគោមានជាតិខ្លាញ់ខ្ពស់៖ ការសិក្សាមួយចំនួនបានបង្ហាញថា ផលិតផលទឹកដោះគោមានជាតិខ្លាញ់ខ្ពស់ អាចត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងហានិភ័យខ្ពស់នៃជំងឺមហារីកសុដន់ ដោយសារតែមាតិកាខ្លាញ់ឆ្អែត និងសក្តានុពលនៃការចម្លងរោគជាមួយនឹងថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត និងអ័រម៉ូនលូតលាស់។

5. អាហារបំពង៖ អាហារចៀន បំពង ដែលប្រើខ្លាញ់មិនល្អ ឬប្រើខ្លាញ់ដដែលៗជាច្រើនដង ក៏អាចរួមចំណែកដល់ការរលាកកោសិកា និងភាពធាត់ ដែលជាកត្តាបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺមហារីកជាច្រើន ក្នុងនោះរួមទាំងមហារីកសុដន់ផងដែរ។

6. អាហារកែច្នៃខ្ពស់៖ អាហារដែលត្រូវបានកែច្នៃខ្ពស់ (អាហារកញ្ចប់) ច្រើនតែមានសារធាតុបន្ថែម សារធាតុរក្សាទុក និងខ្លាញ់មិនល្អ ដែលទាំងអស់នេះ អាចរួមចំណែកដល់ហានិភ័យនៃជំងឺមហារីកតាមរយៈការជំរុញឱ្យកោសិកាងាយរលាក និងភាពតានតឹងនៃអុកស៊ីតកម្មនៅក្នុងរាងកាយ។

7. អាហារខ្លោច៖ អាហារដែលត្រូវចម្អិននៅសីតុណ្ហភាពខ្ពស់រហូតដល់វាខ្លោច អាចបង្កើតសារធាតុ heterocyclic amines (HCAs) និង polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) ដែលជាសារធាតុគីមីដែលត្រូវបានបង្ហាញថា អាចបង្កឱ្យលូតលាស់នូវដុំសាច់មហារីកដូចគ្នា។  

ផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងរបបអាហារញុំាជាប្រចាំនេះដែរ បងប្អូនស្រីៗគួរតែប្រុងប្រយ័ត្នរបបអាហារដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ មិនមែនមានន័យថា គេហាមដាច់ខាតមិនឱ្យបងប្អូនញុំានោះទេ ញុំាបានតែក្នុងកម្រិតណាមួយដែលសមស្របទៅនឹងរាងកាយទទួលយក។ ជាមួយគ្នាបងប្អូននារីៗក៏គួរមានទម្លាប់ញុំានូវរបបអាហារដែលល្អសម្រាប់រាងកាយឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ផងដែរដូចជា ផ្លែឈើ បន្លែ គ្រាប់ធញ្ញជាតិ និងសាច់ប្រូតេអ៊ីនគ្មានខ្លាញ់ ដើម្បីកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃជំងឺមហារីក។ ទ​ន្ទឹមនឹងនេះទៀតសោត ក៏មិនត្រូវភ្លេចថែរក្សាទម្ងន់ឱ្យបាបនល្អ រក្សាសកម្មភាពរាងកាយ និងឆ្លៀតទៅពិនិត្យសុខភាព ប្រឹក្សាជាមួយក្រុមគ្រូពេទ្យជំនាញឱ្យបានយ៉ាងហោចណាស់១ឆ្នាំម្តងផងដែរ៕

អត្ថបទដោយ៖ ប៉ាវ ភក្តី (Nuk)