ជំងឺមហារីក គឺជាជំងឺកាច ហើយក្នុងជីវិតមនុស្សម្នាក់ៗគ្មាននរណាចង់ជួប ចង់កើតនោះទេ ប៉ុន្តែបើហ៊ានតែប្រហែស រស់នៅគ្មានមូលដ្ឋាននៃទម្លាប់ល្អ ញ៉ាំអាហារមិនល្អច្រើន ទម្លាប់អាក្រក់ច្រើន នឹងអាចងាយធ្លាក់ចូលជំងឺមហារីកដូចគ្នា។ ជំងឺមហារីកមានច្រើនប្រភេទ ភាគច្រើនយើងតែតែឡឺពីមហារីកក្រពេញទីរ៉ូអ៉ី មហារីកមាត់ស្បូន មហារីកថ្លើម មហារីកសុដន់ មហារីកតម្រងនោម និងច្រើនប្រភេទទៀត។ យ៉ាងណាមិញ ទោះបីជាមហារីក១ណាក៏ដោយ តែកើតមានហើយគឺគំរាមគំហែងដល់អាយុជីវិតទាំងអស់ បើមិនព្យាបាល ការពារបានទាន់ពេល។

ការសិក្សាមួយបានចុះផ្សាយដោយ NBC News បានឱ្យដឹងថាជំងឺមហារីកនេះ មានដល់ទៅ៤២%គឺជាមហារីកដែលអាចបង្ការកុំឱ្យកើតមានបាន ព្រោះថាវាកើតចេញពីទម្លាប់រស់នៅប្រចាំថ្ងៃអាក្រក់ៗដែលសន្សំបន្តិចម្តងៗរហូតក្លាយជាដុំមហារីកនោះ។ កត្តាទាំងនោះរួមមានដូចជា ការផឹកស្រា ការជក់បារី ការញ៉ាំអាហារមិនល្អ ខ្វះសកម្មភាពរាងកាយនិងការប៉ះជាមួយនឹងពន្លឺព្រះអាទិត្យ។

ជាការពិតណាស់ បើយើងក្រឡេកមើលមកវេជ្ជបណ្ឌិតមួយរូបនៃប្រទេសកម្ពុជា គឺអ្នកឧកញ៉ាវេជ្ជបណ្ឌិត​ គួច ម៉េងលី ក៏ធ្លាប់បានមានប្រសាសន៍ឱ្យដឹងដែរថា មូលហេតុដែលនាំឱ្យកើតមហារីកដោយសារ តែមានសារធាតុអាក្រក់ៗនោះចូលទៅបំផ្លាញ DNA ឬក៏ធ្វើឱ្យកោសិកានៅក្នុងខ្លួនរបស់យើងប្រែប្រួល។ បើកាលណាកោសិកាប្រែប្រួល ខូចDNA គឺនឹងនាំឱ្យកើតមហារីកនេះ។

ដើម្បីបង្ការកុំឱ្យជំងឺកាយមួយនេះ ចូលទៅក្នុងជីវិតរបស់អ្នកទាំងគ្នា បុគ្គលគ្រប់រូបចាំបាច់ត្រូវមានរបៀបនៃការរស់នៅល្អ។ ខាងក្រោមនេះគឺជា៣ចំណុច ដែលគ្រប់គ្នាត្រូវអនុវត្តឱ្យបានជាប្រចាំ ដើម្បីចៀសឆ្ងាយពីមហារីកបាន។

១. ហាត់ប្រាណជាប្រចាំ ១ថ្ងៃ៤៥នាទី: បើយោងតាមការសិក្សាថ្មីមួយអំពីការហាត់ប្រាណចុះផ្សាយនៅលើCNAបានឱ្យដឹងថា ជំងឺសាហាវៗក្នុងករណីអ្នកជំងឺមហារីកច្រើនជាង ៤៦,០០០ករណីនៅសហរដ្ឋអាមេរិកអាចនឹងត្រូវបានកាត់បន្ថយជារៀងរាល់ឆ្នាំ ប្រសិនបើអ្នកជំងឺបានដើរធ្វើលំហាត់ប្រាណប្រមាណប្រហែល ៤៥នាទីក្នុងមួយថ្ងៃ ស្មើរនឹង៥ម៉ោងក្នុង១សប្តាហ៍ ។ ហើយការធ្វើលំហាត់ប្រាណនេះទៀតសោតក៏ត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងការរស់រានមានជីវិតបានយូរ ចំពោះអ្នកដែលមានជំងឺមហារីកស្រាប់ តាមរយៈការបង្កើនកម្រិតនៃសារធាតុរលាកដែលរារាំងការលូតលាស់កោសិកាមហារីក។ ការពិនិត្យវិនិច្ឆ័យនៅឆ្នាំ ២០១៦នៅក្នុងឱសថផ្ទៃក្នុងរបស់JAMA បានសន្និដ្ឋានថា ហានិភ័យរបស់យើងចំពោះជំងឺមហារីកយ៉ាងហោចណាស់ ១៣ប្រភេទ រួមទាំងមហារីកសុដន់ ប្លោកនោម ឈាម និងរន្ធគូថ ធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង ប្រសិនបើយើងសកម្មផ្នែករាងកាយ ហើយរបាយការណ៍ឆ្នាំ ២០១៩ដាច់ដោយឡែកបានគណនាថា ការកាត់បន្ថយទាំងនោះអាចមានកម្រិតខ្ពស់ដល់ទៅ៦៩ ភាគរយ។

២. ជ្រើសរើសអាហារញ៉ាំ: ការញ៉ាំអាហារសំខាន់ណាស់ សុខភាពល្អ ឬកើតមហារីកគឺចូលរួមពីកត្តាអាហារនេះឯង។ ជាមួយគ្នានេះ អ្នកឧកញ៉ាវេជ្ជបណ្ឌិត គួច ម៉េងលី ធ្លាប់បានប្រាប់ដែរថាសារធាតុអាក្រក់ៗអាចបង្កឱ្យកើតមហារីកអាចមានដូចជាប្រភេទអាហារ ដែលមិនឆ្អិន​ ​បន្លែគីមី អាហារគ្មានអនាម័យ​ មេរោគ វីរុស​សារធាតុយកចម្អិនអាហារដូចជា ប្រើខ្លាញ់ដដែលៗច្រើនដង​ ហើយអាហារខ្លាញ់បំពងផ្សេងៗទៀត។ តាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ១ថ្ងៃបើអ្នកអាចញ៉ាំបន្លែផ្លែឈើចម្រុះពណ៌ឱ្យបាន៥ពណ៌ នោះអ្នកនឹងអាចបង្ការជំងឺមហារីកប្រព័ន្ធរំលាយអាហារទៀតផង។ ជាមួយគ្នានេះ អ្នកដាច់ខាតត្រូវញ៉ាំអាហារប៉ូវសុខភាព។

៣. ពិនិត្យសុខភាពជាប្រចាំ: ដុំមហារីកត្រូវការពេលយ៉ាងតិចណាស់១ឆ្នាំដើម្បីវិវត្តិទៅជាដុំកាច អាចសម្លាប់មនុស្សបាន។ ហេតុនេះបើគ្រប់គ្នាពិនិត្យសុខភាពជាប្រចាំ ៦ខែឬ១ឆ្នាំម្តង នោះនឹងដឹងទាន់ពេលវេលា អាចបង្ការនិងការពារពីការកើតមហារីកបានល្អបំផុត៕

អត្ថបទដោយ៖ កញ្ញា លីហួយ