បើអ្នកខ្វះទម្លាប់មិនសូវហាត់ប្រាណ ញ៉ាំតែសាច់ ផឹកស្រាច្រើន ញ៉ាំប្រៃៗ កើតស្ត្រេសច្រើន ធ្វើឱ្យមនុស្សជាច្រើនក្លាយជាជនរងគ្រោះនៃជំងឺលើសឈាម ពេលអាយុកាន់តែច្រើន ដែលអាចបង្កទៅជាបញ្ហាសុខភាពធ្ងន់ដូចជាជំងឺបេះដូង ដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល ហើយវាពិបាកព្យាបាលណាស់។ នេះជាមេក្លោងធំចំនួន៤ ដឹកនាំជំងឺចូលខ្លួន។
១.តំណពូជ៖ តាមលោកវេជ្ជបណ្ឌិត ចាន់ បញ្ញាសុខា ឯកទេសផ្នែកបេះដូង និងសរសៃឈាម បានលើកឡើងថា ជំងឺលើសឈាមមិនមែនជាជំងឺឆ្លង ឬជំងឺតពូជនោះទេ ប៉ុន្តែវាត្រូវបានកំណត់ថាជាជំងឺដែលមានលក្ខណៈគ្រួសារ បានន័យថា វាមានហ្សែនកំណត់។ ករណីក្នុងក្រុមគ្រួសារមួយដែលមានម្តាយ ឬឳពុកកើតជំងឺលើសសម្ពាធឈាមនោះ កូនៗនឹងអាចមានលទ្ធភាពប្រឈមនឹងជំងឺនេះក្នុងភាគរយខ្ពស់ជាងអ្នកដទៃផងដែរ។
២. គ្រឿងស្រវឹង៖ ការញ៉ាំគ្រឿងស្រវឹងញឹកញាប់យូរៗទៅអាចធ្វើឱ្យសម្ភាធឈាមកើនឡើង និងអាចបណ្តាលឱ្យខូចបេះដូង នេះជាកត្តាឆក់ជីវិតរបស់អ្នកលឿនណាស់។ បើយោងតាមអ្នកឧកញ៉ាវេជ្ជបណ្ឌិត គួច ម៉េងលី មានប្រសាសន៍ថា “ជំងឺសសៃឈាមយើងនឹងមានបញ្ហា បើយើងមិនហាត់ប្រាណ ផឹកស្រាជាប្រចាំថ្ងៃ ឬញុំាសាច់មានជាតិខ្លាញ់ច្រើនពេក ហើយយើងអត់ដុតជាតិខ្លាញ់តាមរយៈការហាត់ប្រាណ វានឹងស្តុកទុកក្នុងសសៃឈាមយើង ធ្វើឱ្យសសៃឈាមរួមតូច នោះវានឹងបង្កសម្ពាធឈាមឡើងខ្ពស់ មកពីខ្លាញ់ក្នុងសរសៃឈាមយើងច្រើន ធ្វើឱ្យឈាមមិនអាចធ្វើរត់ស្រួល”។ អ្នកដឹងហើយថា ស្រាសម្បូរជាតិពុលណាស់ បើនៅក្នុងរាងកាយស្រូបជាតិពុលច្រើន តើបេះដូង ថ្លើម និងសរសៃឈាម ប៉ះពាល់អ្វីខ្លះ? តើជីវិតរបស់អ្នកមានជំងឺកាចបែបនេះ រស់នៅដល់អាយុប៉ុន្មានដែរ?
៣. ជក់បារី៖ តាមលោកវេជ្ជបណ្ឌិត ឃ្លាំង សៀងលី ផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រនៅមន្ទីរពេទ្យបង្អែកអ្នកលឿងបានលើកឡើងថា ការជក់បារីមិនត្រឹមតែបង្កើនសម្ពាធឈាមប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែសារធាតុគីមីដែលមាននៅក្នុងបារីក៏អាចបំផ្លាញស្រទាប់ជញ្ជាំងសរសៃឈាមរបស់យើងខ្លាំងដែលអាចបណ្តាលឱ្យសរសៃឈាមរួមតូច និងបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺបេះដូង ហើយផ្សែងបារីក៏អាចបង្កើនហានិភ័យជំងឺបេះដូង។ ហើយភាគច្រើនចាស់ៗ ដែលជក់បារីច្រើនមានហានិភ័យដល់អាយុជីវិតលឿន ព្រោះតែវាប៉ះពាល់បេះដូងខ្លាំង។
៤. កុំទម្លាប់ញុំាសម្លផងទឹកទឹកត្រីផង៖ មនុស្សជាច្រើនតែងមានទម្លាប់បន្ថែមទឹកត្រីទឹកជ្រលក់ជាមួយម្ហូបអាហារទាំងដែលជាតិអំបិលគ្រប់គ្រាន់មានក្នុងសម្ល ការទម្លាប់ញុំាដូច្នេះអាចបង្កជាគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាពបាន ដូចនេះគួរព្យាយាមកាត់បន្ថយ។ តាមលោកវេជ្ជបណ្ឌិត Dr. Laffin នៃមន្ទីពេទ្យ Cleveland បានលើកឡើងថា ការញ៉ាំប្រៃច្រើន ធ្វើឱ្យមានបញ្ហាចាល់ជាតិទឹកក្នុងរាងកាយជាផ្នែកមួយវិវត្ដទៅរកជំងឺលើសឈាម។ ការលើសឈាមជាហានិភ័យខ្ពស់នាំឱ្យកើតជំងឺគាំងបេះដូង ហើយខ្សោយបេះដូង និងងាយគ្រោះថ្នាក់ដល់សរសៃឈាមខួរក្បាលលឿន៕ អត្ថបទដោយ៖ ទ្រ សុភាព