តាមគេហទំព័រ EC conomictimes បានចុះផ្សាយថា “ស្រ្តេស ភាពតានតឹងជាហេតុមួយបង្កឱ្យមានបញ្ហាសុខភាពជាច្រើនដូចជាបញ្ហាធាត់ជ្រុល ទឹកនោមផ្អែម បញ្ហាធ្លាក់ទឹកចិត្ត និងបញ្ហាស្ថានភាពបេះដូង... ពេលរាងកាយចុះខ្សោយ អ្នកក៏កាត់បន្ថយអាយុតាមហ្នឹងដែរ”។ ចិត្តខ្សោយ រាងកាយមានជំងឺ អាយុអ្នកក៏កាត់បន្ថយតាមហ្នឹង។ បើអ្នកចង់ថែអាយុឱ្យវែង រស់នៅគ្មានជំងឺបាក់ទឹកចិត្ត ៣ទម្លាប់នេះជាថ្នាំប៉ូវផ្លូវចិត្តរបស់អ្នកឱ្យតាន់ពីលោក Dan Buettner ជាអ្នកជំនាញអាយុវែងនៅតំបន់ខៀវ (Blue Zones)។
និយាយទៅ! ស្រ្តេសជារឿងតូចទេ តែបើអ្នកធ្វេសប្រហែសអាចកើតជំងឺផ្លូវចិត្តមិនខានទេ។ ដើម្បីកុំស្រ្តេសស៊ីអាយុរបស់អ្នកនោះ អ្នកត្រូវតែធ្វើចិត្តឱ្យមានលំនឹង ឱ្យរីករាយ និងរស់នៅដោយស្ងប់ចិត្ត។ តាមលោក Buettner បានណែនាំវិធីយ៉ាងសាមញ្ញថា ចូរអ្នកផ្លាស់ទីទៅក្នុងធម្មជាតិខ្លះ ដើម្បីរំសាយអារម្មណ៍តានតឹងនិងស្រ្តេស។ ឬមួយនោះ អ្នកគ្រាន់តែធ្វើសកម្មភាពរាងកាយតាមតំបន់ធម្មជាតិដូចជា ដើរលេងតាមសួនច្បារ ឬដើរទៅផ្ទះមិត្តភក្តិ ឡើងភ្នំ និងកំសាន្តកន្លែងហាងណាមានធម្មជាតិខ្លះៗ អ្នកនឹងឃើញឥទ្ធិពលរបស់ធម្មជាតិកាត់ស្រ្តេសឱ្យអ្នកមានអារម្មណ៍រីករាយជាមិនខានឡើយ។
ចំណែករឿងទី២ ឈប់សម្រាកយកថាមពល។ មានន័យថា អ្នកគួរតែសម្រាកផ្លូវចិត្តក្នុងភាពស្ងប់ស្ងាត់ រៀនធ្វើសមាធិ ឬធ្វើអធិស្ឋាន គេង១០ឬ២០នាទីនៅពេលថ្ងៃ នេះជាវិធីបញ្ចូលថាមពលឱ្យផ្លូវចិត្ត ដេញចេញពីស្រ្តេស និងដេញបញ្ហាធ្លាក់ទឹកចិត្ត កុំឱ្យវាស៊ីអាយុ និងថាមពលខ្សោះពីក្នុងខ្លួន។ ហើយលោក Buettner បានបញ្ជាក់បន្ថែមថា អ្នកអាយុវែងកម្រមានចិត្តប្រញាប់ប្រញាល់ណាស់ គេរស់នៅតាមលំហូរចិត្ត ឬតាមដំណើរធម្មជាតិរបស់ចិត្តដោយមានភាពរីករាយ។ អ្នកឃើញទេ! រស់នៅបែបនេះកម្រិតស្ត្រេសស៊ីអាយុរបស់អ្នកបានថយចុះច្រើនណាស់។
ទម្លាប់បន្តនោះ ការហូបអាហារឱ្យបានត្រឹមត្រូវ នៅក្នុងប្រទេសជប៉ុន ពួកគេមានគោលការណ៍“ហូបអាហារត្រឹមតែ ៨០%នៃក្រពះតែប៉ុណ្ណោះ” មានន័យថា ពេលពួកគេហូបអាហារត្រឹមមានអារម្មណ៍ឆ្អែតគឺគេបញ្ឈប់ការហូបតែម្តង មិនមែនហូបតាមអារម្មណ៍ ឃ្លានចង់តាមចង់នោះទេ។ ការហូបអាហារច្រើនលើសចម្រុះពេក ធ្វើឱ្យខូចសុខភាព និងកោសិកាឆាប់ចាស់ទៅវិញ។ បើអ្នកមិនចង់ឱ្យអាយុអ្នកកាត់លឿនទេ គួរហូបអាហារត្រឹម ៨០%បានហើយ។
ទម្លាប់ចុងក្រោយនេះគឺ កុំរស់ផ្តាច់ខ្លួន តែរស់ក្នុងសង្គមទើបចិត្តរីករាយ។ ពេលខ្ញុំសរសេរដល់ត្រង់ចំណុចនេះ ធ្វើឱ្យនឹកឃើញទម្លាប់មួយនេះ ពីអ្នកភូមិខ្ញុំគឺរីករាយជុំគ្នា កក់ក្តៅជុំគ្នាដោយពួកគេនិយាយគ្នាម៉ោង ៥ពេលព្រឹក ហើយមកពីធ្វើការវិញនៅល្ងាច មកនិយាយគ្នា ឬមានកម្មវិធីជុំគ្នាដើរលេង នាំក្មេងៗ រត់លេងជួបគ្នា និងនិទានរឿងឱ្យក្មេងស្តាប់ ទម្លាប់រស់នេះបែបសមាគមន៍ពិតជានាំអារម្មណ៍មនុស្សម្នាក់ៗ មានភាពរីករាយ រស់នៅគ្មានស្រ្តេសសោះកាលហ្នឹង។ តាមលោក Buettner បានបញ្ជាក់ថា ទម្លាប់តំបន់ខៀវរស់នៅកាត់ស្រ្តេស គឺរស់រីករាយក្នុងសមាគមន៍ដោយចូលរួមកីឡាជាក្រុម ហាត់ប្រាណជុំគ្នា និងហូបអាហារជុំគ្នាជាមួយមនុស្សជាទីស្រលាញ់របស់ពួកគេជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ នេះជាក្តីសុខបង្កើនអាយុឱ្យវែង៕ អត្ថបទដោយ៖ ទ្រ សុភាព