• ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេបានគំរាមកំហែងដល់សុខភាពសាធារណៈទូទាំងពិភពលោក និងជាការឆ្លងមេរោគថ្លើមធ្ងន់ធ្ងរបំផុតនៅលើពិភពលោក។ វាឆ្លងដល់ ១០០ ដងច្រើនជាងមេរោគអេដស៍។ វាក៏ជាបុព្វហេតុចំបងនៃជំងឺមហារីកថ្លើមផងដែរ (Hpatocellular carcinoma ឬ HCC) ដែលជាមូលហេតុទី ២ នៃការស្លាប់ដោយសារជំងឺមហារីកនៅលើពិភពលោក។
• មនុស្ស ២ ពាន់លាននាក់បានឆ្លងវីរុសរលាកថ្លើមប្រភេទបេ (១ នាក់ក្នុងចំណោម ៣ នាក់)
• មនុស្ស ៣០ លាននាក់បានឆ្លងថ្មីក្នុងមួយឆ្នាំ ៗ
• មនុស្សជិត ៣០០ លាននាក់ឆ្លងជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ
• មនុស្ស ៨៨៤.០០០ នាក់បានស្លាប់ជារៀងរាល់ឆ្នាំដោយសារជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ និងជំងឺដែលពាក់ព័ន្ធ ដែលប្រហែលជា ២ នាក់បានស្លាប់រៀងរាល់នាទីដោយសារជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ B

ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេគឺជាការឆ្លងមេរោគថ្លើមធ្ងន់ធ្ងរបំផុតនៅលើពិភពលោក។ វាបណ្តាលមកពីវីរុសរលាកថ្លើមប្រភេទបេ ដែលវាយប្រហារនិងធ្វើឱ្យថ្លើមរងរបួស។ មនុស្ស ២ ពាន់លាននាក់ (ឬ ១ នាក់ក្នុងចំណោម ៣ នាក់) បានឆ្លងហើយមនុស្សប្រមាណ ៣០០ លាននាក់កំពុងរស់នៅជាមួយនឹងការឆ្លងជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេរ៉ាំរ៉ៃ។ ជារៀងរាល់ឆ្នាំមានមនុស្សរហូតដល់ ១ លាននាក់បានស្លាប់ដោយសារជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ ទោះបីជាការពិតអាចបង្ការនិងព្យាបាលបានក៏ដោយ។

វីរុសជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ (HBV) ត្រូវបានបញ្ជូនតាមរយៈឈាម និងវត្ថុរាវដែលមានមេរោគ។ វាអាចត្រូវបានបញ្ជូនទៅអ្នកដទៃតាមរយៈការទាក់ទងដោយផ្ទាល់ជាមួយនឹងឈាម ការរួមភេទដោយមិនបានការពារ ការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនខុសច្បាប់ ម្ជុលដែលមិនត្រូវបានការពារនិងកខ្វក់ និងឆ្លងពីម្តាយដែលឆ្លងជំងឺទៅទារកក្នុងពេលមានផ្ទៃពោះ ឬភ្លាមៗក្រោយពេលសម្រាលកូន។

ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេគឺជា “ជំងឺរាតត្បាតដ៏ស្ងាត់ស្ងៀម” ព្រោះមនុស្សភាគច្រើនមិនមានរោគសញ្ញានៅពេលពួកគេទើបឆ្លងថ្មី ឬឆ្លងរ៉ាំរ៉ៃទេ។ ដូច្នេះ ពួកគេអាចចម្លងវីរុសទៅអ្នកដទៃដោយមិនដឹងខ្លួន និងបន្តការរីករាលដាលនៃជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេដោយស្ងៀមស្ងាត់ ឬអាចក្លាយជាមហារីកថ្លើមដោយមិនដឹងខ្លួន។

តែដំណឹងល្អគឺជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេគឺអាចបង្ការ និងព្យាបាលបាន។ ការធ្វើតេស្តឈាយ៉ាងមសាមញ្ញអាចឱ្យអ្នកធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យរកវីរុសរលាកថ្លើមប្រភេទបេបាន។ ការធ្វើតេស្តគឺជាមធ្យោបាយតែមួយគត់ដើម្បីដឹងច្បាស់ថាតើអ្នកឆ្លងមេរោគឬអត់។ ផងដែរ ក៏មានវ៉ាក់ស៊ាំងដែលមានសុវត្ថិភាពដើម្បីការពារជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ មានវិធីព្យាបាលដែលមានប្រសិទ្ធភាពអាចគ្រប់គ្រងការឆ្លងជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេរ៉ាំរ៉ៃ។

ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ និងថ្លើមរបស់អ្នក

ថ្លើមគឺជាសរីរាង្គសំខាន់មួយដែលយើងអាចរស់បានតែមួយឬពីរថ្ងៃប្រសិនបើវាខាតបង់ទាំងស្រុង ប្រសិនបើថ្លើមបរាជ័យ រាងកាយរបស់អ្នកក៏នឹងបរាជ័យដែរ។ ជាសំណាងល្អថ្លើមអាចដំណើរការបានសូម្បីតែ ៨០% របស់វាមានជំងឺ ឫក៏កាត់ចេញពីរាងកាយក៏ដោយ។ នេះដោយសារតែវាមានសមត្ថភាពអស្ចារ្យក្នុងការបង្កើតឡើងវិញ ឬបង្កើតខ្លួនវាពីកោសិកាថ្លើមដែលមានសុខភាពល្អដែលមាន។

ប្រសិនបើរាងកាយរបស់អ្នកជារថយន្ត នោះថ្លើមរបស់អ្នកនឹងត្រូវគេចាត់ទុកជាម៉ាស៊ីន។ វាធ្វើរឿងសំខាន់ៗរាប់រយមុខដើម្បីធ្វើឱ្យប្រាកដថាអ្វីៗដំណើរការដោយរលូន៖

• រក្សាទុកវីតាមីន ស្ករ និងជាតិដែកដើម្បីជួយផ្តល់ថាមពលដល់រាងកាយអ្នក
• គ្រប់គ្រងការផលិត និងបំបាត់កូលេស្តេរ៉ុល
• សំអាតឈាម ផលិតផលកាកសំណល់ថ្នាំ និងសារធាតុពុលផ្សេងៗទៀត ធ្វើឱ្យកត្តាកំណកឈាមបញ្ឈប់ការហូរឈាមច្រើនពេកក្រោយពេលមុត ឬរងរបួស ផលិតកត្តាភាពស៊ាំ និងយកបាក់តេរីចេញពីចរន្តឈាមដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការឆ្លង បញ្ចេញសារធាតុមួយហៅថា “ទឹកប្រមាត់” ដើម្បីជួយរំលាយអាហារ និងស្រូបយកសារធាតុចិញ្ចឹមសំខាន់ៗ

ពាក្យ “ជំងឺរលាកថ្លើម” មានន័យថា“ ថ្លើម” រលាក។ ដូច្នេះ “ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ” សំដៅទៅលើការរលាកថ្លើមដែលបណ្តាលមកពីវីរុសជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ។ ជាមួយនឹងការរកឃើញមុននិងការតាមដានវេជ្ជសាស្ត្រត្រឹមត្រូវអ្នកដែលរស់នៅជាមួយការឆ្លងជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេរ៉ាំរ៉ៃអាចរំពឹងថានឹងទទួលបាននូវជីវិតដែលរស់នៅបានយូរ និងមានសុខភាពល្អ។

អំពីវីរុសជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ

វីរុសជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេគឺជាវីរុស DNA តូចមួយដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ក្រុម “Hepadnaviridae”។

ការធ្វើតេស្ត៍គឺជាវិធីតែមួយគត់ដើម្បីដឹងច្បាស់ថាតើអ្នកឆ្លងវីរុស។ មនុស្សពេញវ័យដែលមានសុខភាពល្អភាគច្រើនមិនមានរោគសញ្ញាអ្វីទេនៅពេលពួកគេឆ្លងវីរុសជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេដំបូង មនុស្សមួយចំនួនដែលបានឆ្លងនឹងមានរោគសញ្ញា ហើយស្វែងរកការយកចិត្តទុកដាក់ពីគ្រូពេទ្យ ប៉ុន្តែមនុស្សជាច្រើននឹងគិតថាពួកគេគ្រាន់តែមានជំងឺផ្តាសាយ ហើយមិនអើពើនឹងរោគសញ្ញានេះ។ ប្រហែល ១ ភាគរយនៃអ្នកដែលឆ្លងជំងឺនេះនឹងវិវត្តទៅជាស្ថានភាពគម្រាមកំហែងដល់អាយុជីវិតដែលហៅថា “ ជំងឺថ្លើមធ្ងន់ធ្ងរ” ដែលអាចបណ្តាលឱ្យថ្លើមខ្សោយ ខូច និងបណ្តាលឱ្យស្លាប់។ ទោះបីជាការឆ្លើយតបនេះកម្រកើតមានក៏ដោយក៏ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទមេរីកលូតលាស់ភ្លាមៗហើយត្រូវការការព្យាបាលជាបន្ទាន់។

រោគសញ្ញាទូទៅនៃការឆ្លងជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ៖

• ឈឺសន្លាក់
• ក្តៅខ្លួន
• អស់កម្លាំង
• ឈឺសាច់ដុំ ឬឈឺសន្លាក់
• ការបាត់បង់ចំណង់អាហារ
• ក្អួត ចង្អោរ
• ឈឺពោះ
• លាមកស្លេក ឬលាមកពណ៌ស្រាល
• ទឹកនោមលឿងដិត។

រោគសញ្ញាធ្ងន់ធ្ងរដែលត្រូវការការយកចិត្តទុកដាក់ខាងវេជ្ជសាស្ត្រជាបន្ទាន់៖

• ចង្អោរ និងក្អួតធ្ងន់ធ្ងរ
• ជំងឺខាន់លឿងភ្នែក និងស្បែកលឿង (ហៅថា "ខាន់លឿង")
• ហើមពោះ។

សូមស្វែងរកការពិគ្រោះជាមួយអ្នកផ្តល់សេវាថែទាំសុខភាព ខាងវេជ្ជសាស្ត្រ ប្រសិនបើអ្នកមិនស្រួលខ្លួន ឬអ្នកមិនច្បាស់ថាតើអ្នកបានឆ្លងជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ។ ការធ្វើតេស្តឈាមជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេងាយធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យយ៉ាងងាយស្រួលថាតើ អ្នកមិនមានការឆ្លងទេ៕

ដោយ ហៃ​ សុចិន្តា

ប្រភព Hepatitis B Foundation