ជំងឺបេះដូងគឺជាប្រភេទនៃជំងឺដែលមានបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរហើយក៏ជាបុព្វហេតុទីមួយនៃការបាត់បង់ជីវិត។ ទារកដែលកើតមកមានជំងឺបេះដូងមួយចំនួន អាចធ្វើឱ្យមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរ ដល់សុខមាលភាពទារក ដែលស្ថានភាពធ្ងន់ធ្ងរគឺអាស្រ័យទៅលើនៃរោគសញ្ញានៃជំងឺបេះ។
ជំងឺបេះដូងពីកំណើតកើតឡើងដោយសារកត្តាបញ្ហានៃការលូតលាស់ដំបូងនៃរចនាសម្ព័ន្ធនៃបេះដូង ដែលបណ្តាលឱ្យមានការចុះខ្សោយ ឬរំខានដល់លំហូរឈាមតាមរយៈការច្របាច់នៃ បេះដូង ហើយអាចប៉ះពាល់ដល់ចលនានៃការដកដង្ហើមទារកផងដែរ។ មានករណីមួយចំនួន ដែលជាមូលហេតុរួម អាចបណ្តាលឱ្យមានជាមានជំងឺបេះដូងពីកំណើតនោះគឺ៖
-កត្តាប្រវត្តិក្នុងគ្រួសារធ្លាប់មានបញ្ហាជំងឺបេះដូង
-ការប្រើប្រាស់ឱសថមិនមានវេជ្ជបញ្ជាច្បាស់លាស់អំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ ដែលធ្វើឱ្យកុមារប្រឈមនឹងហានិភ័យខ្ពស់នៃជំងឺបេះដូង។
-ការទទួលទានស្រវឺង ឬគ្រឿងញៀនអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ ដែលអាចបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺបេះដូង។
-ករណីមាតាឆ្លងមេរោគវិរុសក្នុងត្រីមាសទី១នៃការមានគភ៌ ដែលងាយនឹងមានបញ្ហាបេះដូង ដល់ទារក។
-ការកើនឡើងសារជាតិស្ករក្នុងឈាមដូចជាករណីជំងឺទឹកនោមផ្អែម ដែលអាចប៉ះពាល់ដល់ការ លូតលាស់របស់ទារក។
ទារកដែលមានរោគសញ្ញានៃជំងឺបេះដូងពីកំណើត អាចបង្ហាញឲ្យឃើញមាននូវរោគសញ្ញា មួយចំនួន ឬករណីខ្លះមិនមានរោគសញ្ញា។ កុមារដែលជំងឺនេះ អាចមានរោគសញ្ញាដូចខាងក្រោមនេះ៖
-ស្បែកមានសភាពឡើងស្វាយ (cyanosis) ជាពិសេសេនៅលើ បបូរមាត់ ក្រចកដៃ និងនៅលើភ្នាសខាងក្នុងនៃមាត់
-ចង្វាក់បេះដូងលោតញាប់
-ទារកមានសភាពដកដង្ហើមញាប់ ឬពិបាកក្នុងការដកដង្ហើម
-សភាពទារកនឿយហត់ និងទទួលទានមិនបាន
-មិនលូតលាស់ ឬឡើងទម្ងន់
-បែកញើសខ្លាំង
-អស់កម្លាំង
ការបង្ការ និងការពារ៖
ដើម្បីបន្ថយហានិភ័យដល់ទារកនៃបញ្ហាបេះដូងពីកំណើតស្ត្រីដែលមានផ្ទៃពោះ ឬមានគ្រោង នឹងមានផ្ទៃពោះអាចអនុវត្តនូវវិធានការណ៍មួយចំនួនដូចខាងក្រោម ៖
-សូមទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញអំពីការប្រើប្រាស់ឱសថណាមួយដែលអ្នកកំពុងប្រើក្នុងពេលមានផ្ទៃពោះ។
-ប្រសិនបើស្រ្តីមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមត្រូវប្រាកដថាកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមរបស់អ្នកអាចគ្រប់គ្រងបានមុនពេលមានផ្ទៃពោះ (ជាការចាំបាច់ផងដែរក្នុងការតាមដានសុខភាព ជាមួយគ្រូពេទ្យដើម្បីគ្រប់គ្រងជំងឺទឹកនោមផ្អែមពេលមានផ្ទៃពោះ)។
- ប្រសិនបើស្រ្តីមិនបានចាក់វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺស្អូច ឬជំងឺកញ្ជ្រិលទេនោះចូរជៀសវាង ការប៉ះពាល់ជាមួយអ្នកមានជំងឺនេះ ហើយពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យអំពីជម្រើសនៃបង្ការ និងពីវិធីការពារ។
- ប្រសិនបើអ្នកមានប្រវត្តិគ្រួសារដែលមានជំងឺបេះដូងពីកំណើតសូមផ្តល់ពត៌មានទៅគ្រូពេទ្យដើម្បីធ្វើការតាមដាននៃហ្សែន (កត្តាបញ្ហានៃហ្សែនអាចរួមចំណែកដល់ការ លូតលាស់នៃបេះដូងមិនធម្មតា)។
- ស្រ្តីត្រូវជៀសវាងការផឹកស្រា និងការប្រើប្រាស់សារជាតិញៀនខុសច្បាប់អំឡុងពេល មានផ្ទៃពោះ៕
អត្ថបទដោយ៖ Sem Sotheary